NANG ỐNG MẬT CHỦ

Nang ống mật chủ là tình trạng dãn bẩn sinh của đường mật, bệnh khá phổ biến ở Việt Nam và các nước châu Á. Bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị.

1. Nang ống mật chủ là gì?

Nang ống mật chủ là tình trạng dãn bẩm sinh của đường mật (ống mật chủ) (Hình 1).

Hình 1: đường mật bình thường (A), đường mật dãn thành nang (B)

2. Biểu hiện của u nang ống mật chủ là gì?
– Biểu hiện của u nang ống mật chủ khác nhau tùy theo tuổi
– Ở trẻ mới sinh và trẻ nhỏ bệnh thường được biểu hiện bằng vàng da hay khối u bụng. Biểu hiện đau bụng ít gặp hơn.
– Ở trẻ lớn biểu hiện hay gặp là nhiều lần đau bụng, đôi khi có thể kèm theo sốt, vàng mắt, vàng da (nhiễm trùng đường mật).
– Ngày nay với sự phát triển của siêu âm trước sinh, một số trường hợp u nang ống mật chủ có thể được phát hiện trước sinh.
3. Những xét nghiệm gì cần làm khi trẻ bị u nang ống mật chủ ?
– Siêu âm là xét nghiệm thường quy nhằm đánh giá hình thái của ống mật chủ và hệ thống đường mật.
– Chụp cộng hưởng từ: là kĩ thuật hiện đại cho phép đánh giá chính xác hình ảnh của hệ thống đường mật đặc biệt là kênh chung của đoạn cuối ống mậtvà ống tụy
Các xét nghiệm máu để đánh giá chức năng gan

4.Những biến chứng gì xảy ra nếu u nang ống mật chủ không được điều trị ?
– Nhiễm trùng đường mật do mật bị ứ đọng trong nang
– Xơ gan do nhiễm trùng đường mật tái phát và ứ mật
– Nang bị vỡ, mật tràn vào ổ bụng gây viêm phúc mạc
– Viêm tụy cấp
– Chảy máu đường mật do thành đường mật bị viêm loét.
– Ung thư đường mật
5. Khi nào cần phải tiến hành phẫu thuật?
– Đối với các trường hợp được chẩn đoán trước sinh không có vàng da vàng mắt có thể mổ lúc trẻ khoảng 3 tháng tuổi. Nếu kèm theo vàng mắt, vàng da mổ sớm hơn lúc 1-2 tháng tuổi
– Đối với các trường hợp khác mổ sớm sau khi được phát hiện

– Trong trường hợp trẻ nhập viện khi có các triệu chứng và biến chứng cần được điều trị nội khoa ổn định trước khi được phẫu thuật. Điều trị nội khoa gồm: điều trị kháng sinh trong nhiễm trùng đường mật, điều trị viêm tụy cấp…
6. Điều trị nang ống mật chủ như thế nào?
Nguyên tắc của phẫu thuật là cắt bỏ toàn bộ ống mật chủ và túi mật sau đó tái lập lại lưu thông của mật từ gan xuống đường tiêu hóa bằng ống gan còn lại với ruột non (Hình 2).

Hình 2: nang ống mật chủ trước phẫu thuật (A) và sau phẫu thuật (B)

Trước đây phẫu thuật được tiến hành bằng mổ mở (mổ phanh) nhưng do có nhiều hạn chế như: cắt nhiều cơ, đau, hồi phục chậm, sẹo mổ xấu nên ngày nay phương pháp nội soi được áp dụng cho tất cả các trường hợp.

PGS Trần Ngọc Sơn là chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong điều trị bệnh lý nang ống mật chủ. Hiện tại Khoa Ngoại nhi bệnh viện Xanh Pôn là cơ sở duy nhất tại Việt Nam ứng dụng phẫu thuật nội soi 1 lỗ để điều trị nang ống mật chủ

Ưu điểm của phẫu thật nội soi 1lỗ: ít đau, hồi phục nhanh, không để lại sẹo sau mổ…

7. Những biến chứng gì có thể xảy ra khi phẫu thuật ?
Đây là phẫu thuật khó khăn, phức tạp. Các biến chứng có thể gặp là:
– Chảy máu trong mổ do làm rách các mạch máu đi vào gan
– Cắt phải ống tụy
– Chảy máu sau mổ
– Rò tụy, rò mật sau mổ
– Hẹp miệng nối
– Nhiễm trùng đường mật
8. Diễn biến sau mổ như thế nào?
– Sau mổ trẻ có thể phải nhịn ăn và nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch trong 2-3 ngày đầu, sau đó chuyển sang ăn uống bằng đường miệng.
– Thời gian nằm viện sau mổ từ 5-7 ngày.

– Trong trường hợp bị rò mật hay rò mật trẻ có thể phải đặt thêm dẫn lưu vào ổ bụng, thời gian điều trị sẽ kéo dài hơn 2-3 tuần. Tỉ lệ rò mật, tuỵ trong mổ nội soi khoảng 0,5%.

9. Theo dõi sau mổ nang ống mật chủ?

Khám lại sau ra viện 1 tháng, 6 tháng, 1 năm.

Khám lại ngay khi trẻ nôn, đau bụng, vàng da, tiêu phân bạc màu, sốt.

10. Khi phát hiện trẻ bị nang ống mật chủ thì cha mẹ có thể đưa trẻ khám tại Khoa ngoại nhi Bệnh Viện Đa Khoa Xanh Pôn Hà Nội để được khám và tư vấn.

11. Tài liệu tham khoả

Nguyen Thanh Liem, Mark D Stringer and Hock Lim Tam. Choledochal cysts.Pediatric Surgery, 7thedition, edited by Lewis Spitz and Arnold G Coran. Mosby 2013, pp. 667- 677
https://vinmec.com